گلیسیرین چیست و چه خواصی دارد؟
واژه گلیسیرین به محصولات شیمیایی تجاری با انواع و درجات خلوص مختلف اطلاق می شود که به نام گلیسرول شناخته می شوند. این ماده ممکن است پروپانتریول 1، 2، 3 نیز نامیده شود. به دلیل خواص ضد میکروبی و ضد ویروسی آن در درمان زخم ها و سوختگی ها به طور گسترده ای استفاده می شود و سایر موارد مصرف آن به عنوان یک نشانگر موثر برای درجه بندی بیماری های کبدی است. این ماده به عنوان شیرین کننده در صنایع غذایی و به عنوان مرطوب کننده در فرمولاسیون های دارویی استفاده می شود. در ادامه به برخی از خواص شیمیایی این ترکیب، انواع گلیسیرین اشاره می کنیم
گلیسیرین ها بر اساس منبعشان به سه دسته تقسیم می شوند:
گلیسیرین گیاهی : این نوع چربی ها که در گیاهان یافت می شوند تری گلیسیرید نامیده می شوند. در واقع در این روش روغن گیاهانی مانند نارگیل، زیتون و هسته خرما تحت فشار با پایه قوی مانند هیدروکسید سدیم واکنش داده و در نتیجه گلیسیرین از تری گلیسیرید جدا شده و به فاز آبی می رود. محصول به دست آمده مایعی بی بو و شیرین است.
یک حیوان : در این روش در نتیجه واکنش چربی حیوانی با هیدروکسید سدیم و طی واکنش صابونی سازی، این ماده به عنوان فرآورده جانبی تولید می شود.
گلیسیرین مصنوعی : روش مصنوعی یعنی تولید این ترکیب با کمک مواد اولیه شیمیایی. برای این منظور از واکنش کلرزنی پروپیلن برای تهیه گلیسیرین استفاده می شود.
روش ساخت گلیسیرین
به طور کلی، گلیسیرین را می توان به طور طبیعی از منابع گیاهی و حیوانی به دست آورد، زیرا تری گلیسیریدها استرهای گلیسیرین هستند که حاوی اسیدهای کربوکسیلیک با زنجیره بلند هستند.
روش دیگر از طریق واکنش های پروپان است. یکی از مهمترین این روشها فرآیند اپی کلروهیدرین است. این فرآیند شامل کلرزنی پروپیلن و تولید آلیل کلرید است که با هیپوکلریت اکسید شده و به دی کلروهیدرین تبدیل می شود و با یک باز قوی واکنش می دهد و اپی کلروهیدرین می دهد. سپس اپی کلروهیدرین هیدرولیز شده و گلیسیرین می دهد. فرآیندهای بدون کلر از پروپیلن شامل سنتز از آکرولئین و پروپیلن اکسید است.
مضرات گلیسیرین
- استفاده بیش از حد از گلیسیرین می تواند منجر به خشکی و کم آبی پوست، آکنه و عفونت شود. همچنین برخی افراد ممکن است به آن حساسیت داشته باشند که باعث قرمزی، خارش و کهیر در پوست می شود.
- به طور کلی این ماده غیر سمی و بی خطر بوده و خطر اشتعال ندارد. در صورت حساسیت استفاده نکنید. در برخی موارد، بخارهای سمی ممکن است منتشر شود که می تواند تحریک کننده باشد.